عمارت مسعودیه

بنایی است که به دستور مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه قاجار در تهران میدان بهارستان ساخته شد. مساحت عمارت مسعودیه حدود 4000 مترمربع و تشکیل شده از بیرونی (دیوان خانه) و اندرونی و دیگر ملحقات است. در واقع نام این عمارت نیز برگرفته از نام مسعود میرزا به مسعودیه شهرت یافته است که امروزه از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود . مجموعه عمارت مسعودیه شامل 5 عمارت دیوانخانه، سفره خانه، حوض خانه، عمارت سید جوادی، عمارت مشیرالملکی و عمارت سردر است که در جای جای آن پر است از گچبری، کاشیکاری، خطاطی، نقاشی دیواری و به طوری کلی تزیینات نفیس، تقسیم بندیهای فضایی و عملکردهای متنوع. این مجموعه تاریخی دارای 7 کتیبه است که دو کتیبه در سردر اصلی، یک کتیبه در سردر کالسکه رو، دو کتیبه در عمارت دیوانخانه و دو کتیبه نیز در عمارت مشیریه قرار دارد . عمارت مسعودیه در طول سالهای عمر خود شاهد وقایع بسیار زیادی بوده است. در جریان جنبش مشروطه با توجه به نزدیکی آن به میدان بهارستان و اختلاف ظل السلطان با برادرش مظفر الدین شاه و فرزند او، یکی از پایگاه های مشروطه خواهان و مخالفان محمد علی شاه بود. در سال 1287 در نزدیکی این عمارت بمبی دست ساز زیر کالسکه محمد علی شاه منفجر شد که بهانه لازم را برای به توپ بستن مجلس دست او داد. پس از واقعه بهارستان، عمارت مسعودیه نیز به همراه خانه ظهیرالدوله و سایر مشروطه خواهان به رگبار بسته شد . بنای بسیاری از ساختمان های فرهنگی کشور در این عمارت گذاشته شد. نخستین کتابخانه و موزه ملی ایران جایی در گوشه این عمارت برپا شدند. در حدود سال های 1304 انجمن معارف با استفاده از یکی از اتاق های آن نخستین کتابخانه رسمی کشور را که پایه اصلی و اولیه کتابخانه ملی بود را گذاشت. چند سال بعد نیز یکی دیگر از اتاق های آن به عتیقه های باستانی که از گوشه و کنار ایران به دست آمده بود اختصاص یافت و در حقیقت نخستین موزه ایران در آن پایه گذاری شد. اشیای عتیقه همین جا در سال 1318 به موزه ملی منتقل شدند . این اثر در تاریخ 27 دی 1377 با شماره ثبت 2190 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و روزانه پذیرای شمار زیادی از هنرمندان و هنردوستان است . مطابق موافقت‌نامه‌ای که اواخر سال 1389 میان «سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور» و «شرکت سرمایه‌گذاری ساختمانی عظام» امضا شد پروژه مرمت، بازسازی و بهره‌برداری از عمارت مسعودیه به مدت 59 سال به این شرکت واگذار شد که قرار بوده مرمت این بنا در 3 سال انجام شود اما با گذشت 6 سال مرمت به طور کامل انجام نگرفت و خسارت های زیادی به دلیل اهمال در مرمت، به این مجموعه وارد شد. بعد از جنجال های فراوان میان صندوق احیای آثار تاریخی و شرکت سرمایه گذاری عظام سرانجام در تابستان 95 عمارت مسعودیه از این شرکت بازپس گرفته شد. هنوز کشمکش ها بین صندوق احیای آثار تاریخی و شرکت سرمایه گذاری عظام بر سر این بنا ادامه دارد.